Czy istnieje możliwość zwolnienia od PCC na pożyczki dla fundacji?

Odpowiedź: Zdaniem fiskusa w takiej sytuacji zwolnienie od PCC nie przysługuje, ale moim zdaniem takie stanowisko jest zbyt restrykcyjne, co potwierdza sądownictwo administracyjne.

Opodatkowaniu PCC podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b upcc).

Jednak nie podlegają PCC czynności cywilnoprawne w sprawach nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia (art. 2 pkt 1 lit. f upcc).

Fiskus stoi na stanowisku, że aby skorzystać z tego wyłączenia, związek między podejmowanymi czynnościami cywilnoprawnymi i sprawami objętymi wyłączeniem powinien być bezpośredni. W jednej z interpretacji stwierdzono, że pojęcie „sprawa” ma w tym przypadku charakter ogólny, więc należy odnieść się do zakresu zagadnień wymienionych w art. 2 pkt 1 lit. f upcc. W tym przypadku fundacja zaciągnęła pożyczki na potrzeby działania systemu informatycznego uniemożliwiającego napływ na rynek produktów szkodliwych dla zdrowia. W związku z tym, jak podkreśla fiskus, zaciągnięcie takiej pożyczki ma istotnie związek z czynnościami w sprawach zdrowia, ale jest to związek jedynie pośredni. Nie jest to więc, zdaniem fiskusa, związek wystarczający do zaistnienia przesłanki bezpośrednio warunkującej zastosowanie tego wyłączenia. A zatem: „(…) umowy pożyczki zawarte przez fundację z przeznaczeniem uzyskanych środków na realizację zadania polegającego na budowie systemu informatycznego nie mogą zostać zakwalifikowane jako czynność cywilnoprawna wyłączona z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 1 lit. f [upcc], gdyż nie są czynnością wykonaną w sprawach zdrowia, ale mają na celu budowę narzędzia informatycznego usprawniającego proces zarządzania przekazywanych informacji przez podmioty gospodarcze będące uczestnikami rynku (…). Pożyczki, z których ten cel będzie realizowany, nie mogą być uznane za czynność dokonaną w sprawie zdrowia. Nie korzystają więc z [powyższego wyłączenia z opodatkowania PCC]” [uzupełnienia autora] (interpretacja indywidualna dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 2 lipca 2018 r., sygn. 0111-KDIB4.4014.136.2018.2.MCZ).

Ale nie musi to być wcale związek bezpośredni. Nie wynika to bowiem z przepisów. Dlatego, moim zdaniem, stanowisko fiskusa jest tu zbyt restrykcyjne, w związku z czym z uwagi na istniejący w tym przypadku pośredni związek z ochroną zdrowia można zastosować omawiane wyłączenie z opodatkowania PCC.

Na pośredni związek ze sprawami wymienionymi w art. 2 pkt 1 lit. f upcc jako uzasadniający wyłączenie z PCC zwracają uwagę sądy administracyjne: „Skoro celem czynności cywilnoprawnej jest sfinansowanie działalności leczniczej, to czynność taka objęta jest zwolnieniem podatkowym, przewidzianym w art. 2 pkt 1 lit. f [upcc], gdyż spełniony jest przewidziany w ustawie warunek dla zastosowania tego zwolnienia. Pośredniość związku dokonanej czynności cywilnoprawnej z celem w postaci finansowania zadań (spraw) z zakresu zdrowia wykluczała możliwość objęcia tej czynności zwolnieniem przewidzianym w omawianym przepisie, podczas gdy okoliczność ta nie stoi na przeszkodzie jego zastosowania. Wszelkie czynności, dokonywane w sprawach nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia, zarówno bezpośrednio związane z tymi sprawami (realizacją wynikających z nich zadań), jak i takie, których związek z ich realizacją jest tylko pośredni – ze względu na niedokonanie przez ustawodawcę rozróżnień w tej kwestii – objęte są [wyłączeniem], przewidzianym w art. 2 pkt 1 lit. f [upcc]. Czynnością cywilnoprawną wyłączoną spod opodatkowania może być każda z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 [upcc], jeżeli została dokonana w sprawach nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia” [uzupełnienia i podkreślenia] (wyrok WSA w Warszawie z 21 marca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 1807/17). Także Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wszelkie czynności dokonywane w sprawach nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia, zarówno bezpośrednio związane z tymi sprawami (realizacją wynikających z nich zadań), jak i takie, których związek z ich realizacją jest tylko pośredni, ze względu na niedokonanie przez ustawodawcę rozróżnień w tej kwestii, objęte są omawianym wyłączeniem z opodatkowania PCC (zob. wyrok NSA z 12 grudnia 2017 r., sygn. akt II FSK 2641/1).