Zakup polisy dla pracowników zaliczony w koszty firmy

Odpowiedź: Zakupiona polisa może stanowić koszt dla organizacji, będzie też stanowiła przychód dla pracowników.

Chociaż ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, to jednak przewiduje wyjątek dla umów dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II (wymienionych w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej). Dotyczy to sytuacji, gdy uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia, możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw i wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie (art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o CIT).

Wskazane w pytaniu ubezpieczenia medyczne należy zakwalifikować do grupy 2 działu II – jako że ryzykiem, przed którym chronią, jest ryzyko choroby.

Jeżeli chodzi o ewentualny przychód dla pracownika, to zależy, czy polisy te można powiązać z konkretnymi osobami.

W ślad za orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., K 7/13, należy stwierdzić, że powstanie u osób fizycznych przychodu podatkowego z tytułu tzw. nieodpłatnych świadczeń, zależne od możliwości przypisania konkretnego świadczenia do określonej osoby.

W konsekwencji – w większości przypadków takie polisy są tratowane jako rodzące przychód dla pracownika z nieodpłatnych świadczeń.

Potwierdzeniem takiego stanowiska jest np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy (z 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt I SA/Bd 162/21), gdzie czytamy: składka opłacona przez pracodawcę (ubezpieczającego) na rzecz pracownika w ramach umowy indywidualnego ubezpieczenia na życie również w części inwestycyjnej stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy, o jakim mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który powstaje w dacie zapłaty składki ubezpieczycielowi.

Generalnie więc wartość każdej fakultatywnej (czyli niewynikającej z przepisów prawa) składki ubezpieczeniowej, zależnej tylko od woli pracodawcy, stanowić będzie przychód podatkowy. Przychód ten jest obciążony podatkiem i składkami ZUS.

Co prawda można podnosić argumentację, że ubezpieczenie to nie jest dla pracowników dobrowolne i nie mają możliwości rezygnacji z objęcia ochroną ubezpieczeniową, a więc nie można mówić o przysporzeniu majątkowym po stronie pracownika – ale byłoby to podatkowo i składkowo ryzykowne.

Częściowe pokrycie kosztów polisy przez pracowników może mieć wpływ na składki ZUS. Otóż, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawą wymiaru składek jest przychód w rozumieniu podatkowym.

Natomiast zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Podsumowując – żeby nie płacić składek na ZUS muszą być spełnione dwa warunki. Po pierwsze pracownik musi ponosić częściową odpłatność za świadczenia, a po drugie musi istnieć podstawa w postaci stosownych zapisów w aktach wewnętrznych, np. w regulaminach obowiązujących w zakładzie pracy.

Ponieważ w tym przypadku warunki te nie są spełnione, należy te świadczenia „ozusować”.