Jak obliczyć ekwiwalent za urlop wypoczynkowy po długiej nieobecności pracownika

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Dodano: 1 grudnia 2024
wEBINARY ng(150)

Pytanie: Pracownica przebywa na zwolnieniu lekarskim z powodu ciąży od 9 listopada 2021 r. do 10 października 2024 r. W tym czasie urodziła dwójkę dzieci: 4 marca 2022 r. pierwsze dziecko i 13 października 2023 r. drugie dziecko. Od 11 października 2024 r. wróciła do pracy i poprosiła o zmianę etatu z pełnego na 1/4. 30 listopada 2024 r. będzie się zwalniała. Jak w tym przypadku należy wypłacić ekwiwalent za urlop wypoczynkowy?

Odpowiedź: Podstawę ekwiwalentu pieniężnego powinny stanowić:

stałe składniki pensji według kwot należnych na 30 listopada oraz

średnia ze składników zmiennych wypłaconych w okresie 3 miesięcy poprzedzających listopad 2024 r., w których pracownica przepracowała choćby jeden dzień (po uprzednim przeliczeniu według nowego wymiaru etatu).

Przy budowaniu bazy obliczeniowej ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy uwzględnia się zarówno składniki o charakterze stałym, jak i zmiennym, zgodnie z następującymi regułami:

składniki wynagrodzenia określone w stałej stawce miesięcznej

w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu

składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc (np. miesięczne premie regulaminowe)

w przeciętnej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (bez względu na okres, za jaki składniki te przysługują)

składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc (np. premie kwartalne, półroczne)

w średniej wysokości wypłaconej w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (bez względu na okres, za jaki składniki te przysługują)

W praktyce nierzadko zdarza się, że pracownik był długotrwale nieobecny w okresie bezpośrednio poprzedzającym miesiąc nabycia prawa do ww. świadczenia (np. z powodu choroby). W takiej sytuacji stosować należy § 11 ust. 1 rozporządzenia urlopowego. W myśl przywołanej regulacji, jeśli przez cały czas przyjęty do kalkulowania podstawy ekwiwalentowej poprzedzający miesiąc uzyskania prawa do ekwiwalentu lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełen bądź pełne miesiące kalendarzowe, podwładnemu nie przysługiwało wynagrodzenie zmienne, to przy ustalaniu tej podstawy bierze się pod uwagę najbliższe miesiące, za które zmienne składniki były należne. Chodzi tu więc o uwzględnianie przy wyliczeniach tych miesięcy występujących przed uzyskaniem uprawnienia do ekwiwalentu, w których osoba zatrudniona przepracowała choćby jeden dzień.

„Cofanie” się do nich powinno mieć miejsce tylko wtedy, gdy brak wypłaty danego składnika pensji był wynikiem nieprzepracowania w danym miesiącu ani jednego dnia, a nie braku wypracowanych godzin nadliczbowych, nocnych czy utraty prawa do składnika z powodu np. zaniedbywania obowiązków pracowniczych albo niskiej wydajności w pracy.

Dodajmy, że w razie zmiany w składnikach wynagrodzenia uwzględnianych w podstawie wymiaru ekwiwalentu za urlop lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się omawianą podstawę, wprowadzonych przed nabyciem przez pracownika prawa do ekwiwalentu lub w miesiącu nabycia tego prawa, podstawę ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian. Oznacza to, że zarówno podwyżka, jak i obniżenie wynagrodzenia(również wskutek zmiany wymiaru etatu), a także zlikwidowanie danego składnika bądź wprowadzenie nowego w okresie, o którym mowa wyżej, musi skutkować przeliczeniem podstawy wymiaru ekwiwalentu urlopowego. Powoduje to, że np. redukcja wymiaru etatu wraz z obniżeniem płacy przekłada się na niższy ekwiwalent.

Jeśli w okresie, z którego wyznaczana jest podstawa ekwiwalentu urlopowego, pracownik nie wypracował pełnego obowiązującego go nominału czasu pracy, wówczas trzeba dokonać tzw. dopełnienia (uzupełnienia) podstawy polegającego na:

1. podzieleniu faktycznie uzyskanego przez pracownika wynagrodzenia zmiennego w okresie, z którego ustalana jest baza obliczeniowa, przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie (uwzględniając także dni wolne od pracy, w których pracownik faktycznie pracował) oraz

2. pomnożeniu otrzymanego wyniku przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby (w ciągu 3 lub maksymalnie 12 miesięcy) w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (obliczonym zgodnie z art. 130 Kodeksu pracy).

Podstawa prawna: 

§ 10–11, § 14–19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.).

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Specjalista w zakresie kadr i płac. Autor licznych opracowań i publikacji z zakresu kadr, rozliczania wynagrodzeń, składek ZUS oraz podatku.

Nr 283 marzec 2025 r.

Nr 283 marzec 2025 r.
Dostępny w wersji elektronicznej