Krajowe środki płatnicze

Zagraniczne środki płatnicze

1. znaki pieniężne (banknoty i monety) będące w kraju prawnym środkiem płatniczym (waluta polska),

2. papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walucie polskiej, tj. weksle, czeki (w tym podróżnicze), akredytywy, polecenia wypłat, przekazy

a) waluty obce, tzn. znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym oraz wymienialne rozrachunkowe jednostki pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych (np. SDR),

b) dewizy, tzn. papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych, tj. znaki pieniężne (banknoty i monety), weksle, czeki (w tym podróżnicze), akredytywy, polecenia wypłat, przekazy

Pozycja

Ujęcie w trakcie roku

Zasady wyceny

Krajowe środki pieniężne — gotówka w kasie

W wartości nominalnej

W wartości nominalnej

Krajowe środki pieniężne - środki zgromadzone na rachunkach bankowych

W wartości nominalnej

W wartości nominalnej - przy czym wartość nominalna obejmuje również odsetki dopisane przez bank do stanu rachunków (Ma konto 75-0 lub 85 - od środków funduszu socjalnego)

Weksle obce

W wartości nominalnej, przy czym ewentualne różnice z dyskonta weksli zarachowywane są w momencie ich przyjęcia do przychodów finansowych (Ma konto 75-0)

W wartości nominalnej, przy czym ewentualne różnice z dyskonta weksli zarachowywane są w momencie ich przyjęcia do przychodów finansowych

(Ma konto 75-0)

Waluty obce w kasie walutowej oraz na rachunku walutowym

Według kursu faktycznie zastosowanego zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 1 i 2 uor.

W przypadku otrzymania na rachunek walutowy zapłaty w walucie obcej - średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień otrzymania środków.

Rozchód z zastosowaniem jednej z metod FIFO, LIFO lub kosztu średniego ważonego - art. 35 ust. 8 uor

Art. 30 ust. 1 przy zastosowaniu kursu średniego ustalonego na ten dzień dla poszczególnych walut obcych przez NBP. Wyjątek stanowi gotówka w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych. Jej stan wycenia się po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od kursu średniego ustalonego na ten dzień dla danej waluty obcej przez NBP

Kredyty w walucie polskiej

W wysokości zadłużenia, według wartości nominalnej

W wysokości zadłużenia, według wartości nominalnej, tj. z uwzględnieniem naliczonych odsetek (w korespondencji z kontem 75-0)

Kredyty wyrażone w walutach obcych

W wysokości zadłużenia, w wartości nominalnej walut obcych, przeliczonych na walutę polską według zasad określonych w art. 30 ust. 2 uor

Zadłużenie na dzień bilansowy wycenia się - zgodnie z art. 30 ust. 1 - po kursie średnim NBP, ustalonym na ten dzień dla poszczególnych walut obcych

Krótkoterminowe aktywa finansowe

Cena nabycia lub zakupu, jeśli koszty transakcyjne nie są istotne

Art. 28 ust. 1 pkt 5:

a) według ceny nabycia (lub ceny zakupu - jeżeli koszty przeprowadzenia transakcji nie są istotne). Ich wartość ewidencyjna nie może być na dzień bilansowy wyższa od ich wartości rynkowej lub

2. według ceny (wartości) rynkowej. Różnice spowodowane wzrostem lub spadkiem wartości w stosunku do wartości według cen nabycia (zakupu) zaliczane są odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych, albo

3. według określonej w inny sposób wartości godziwej — w przypadku gdy dla danych krótkoterminowych składników majątku nie istnieje aktywny rynek, dla tych aktywów, dla których można wyznaczyć termin wymagalności - skorygowana cena nabycia

Nabyte własne udziały lub akcje

Cena nabycia lub zakupu.

W przypadku nabycia ich

Art. 28 ust. 1 pkt 9a - w cenie nabycia ustalonej na dzień nabycia

w drodze egzekucji ceną nabycia jest cena ustalona w postępowaniu egzekucyjnym, powiększona o koszty tego postępowania niezwrócone spółce. Przy nieodpłatnym nabyciu wartość udziałów lub akcji własnych ustalana jest w cenie nabycia obejmującej wszystkie poniesione przez spółkę koszty

Po stronie „Wn”

Po stronie „Ma”

• wpływy gotówki do kasy w wartości nominalnej, w tym nadwyżki kasowe ujawnione w trakcie spisu z natury,

• dodatnie różnice kursowe powstałe w związku z wyceną gotówki w walucie obcej (ustalane i rozliczane z uwzględnieniem art. 30 i 35 uor)

• rozchody gotówki z kasy w wartości nominalnej, w tym stwierdzone niedobory kasowe,

• ujemne różnice kursowe powstałe w związku z wyceną gotówki w walucie obcej (ustalane i rozliczane z uwzględnieniem art. 30 i 35 uor).

Konto 10 może wykazywać wyłącznie saldo debetowe (Wn). Jego wysokość odzwierciedla stan gotówki w kasie jednostki na dany dzień. Stan gotówki podlegający wykazaniu w rocznym sprawozdaniu finansowym jednostki powinien być potwierdzony spisem z natury (art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy).

Lp.

Treść operacji gospodarczej

Konto strona „Ma”

Przyjęcie do kasy gotówki (waluty polskiej lub waluty obcej) pobranej z rachunku bankowego (bieżącego lub walutowego)

13

2.

Wpłaty (gotówkowe lub czekami):

• dokonane przez odbiorców za nabyte produkty, towary, materiały, środki trwałe itd.

• gotówki z utargów

• dokonane przez pracowników z tytułu rozliczenia zaliczek pobranych na pokrycie kosztów podróży służbowych, na zakupy realizowane na potrzeby jednostki, dokonanie innych opłat itd.

• spłaty innych należności, przykładowo z tytułu niedoborów

20, 24, 7

70-0, 73-0

73-0, 234

23, 24-9

3.

Ujawnione nadwyżki w stanie gotówki - kwota nadwyżki potwierdzona stosownym dokumentem wymagająca wyjaśnienia i rozliczenia Operacje związane z rozliczeniem nadwyżki:

• uznanie jej za pozorną, tj. spowodowaną błędnym ustaleniem salda w raporcie kasowym: Wn konto 24, Ma konto 10 Operacje związane z rozliczeniem nadwyżki:

• uznanie jej za bezsporną: Wn konto 24, Ma konto 76-0

24

4.

Wpłaty zadeklarowanych wkładów pieniężnych na kapitał własny

24, 80

5.

Dodatnie różnice kursowe z wyceny bilansowej walut obcych w kasie walutowej (kurs średni NBP waluty na dzień bilansowy jest wyższy od kursu waluty z dnia ujęcia jej na koncie 10) Wycena nie dotyczy walut obcych w kantorach

75-0

Lp.

Treść operacji gospodarczej

Konto strona „Wn”

1.

Wpłaty gotówki (waluty polskiej lub waluty obcej) na rachunek bankowy (bieżący lub walutowy), potwierdzone w dniu jej wypłat z kas

13

2.

Wpłaty przekazane za pośrednictwem inkasentów, poczty lub trezora bankowego, potwierdzone przez bank w terminie późniejszym niż dzień wydania gotówki z kasy - stanowiące środki pieniężne w drodze

130-9

3.

Wypłaty z kasy:

• spłata zobowiązań wobec kontrahentów z tytułu dostaw, usług i innych świadczeń

• zapłata gotówką za usługi i świadczenia zaliczane do kosztów działalności (z VAT i podatkiem akcyzowym niepodlegającymi odliczeniu lub zwrotowi)

• zakup materiałów i towarów za gotówkę (z VAT i podatkiem akcyzowym niepodlegającymi odliczeniu lub zwrotowi):

• jeżeli podlegają ewidencji podczas składowania

• jeżeli nie są ewidencjonowane podczas składowania

• wypłata wynagrodzeń, zaliczek na wynagrodzenia i zaliczek do rozliczenia przeznaczonych na potrzeby jednostki

21,24

21, 24, 30,4 lub zespołu

5

30, 31,33 30, 40 lub zespołu 5,

73-1

23

4.

Ujawnione niedobory w stanie gotówki — kwota niedoboru potwierdzona stosownym dokumentem, wymagająca wyjaśnienia i rozliczenia operacje związane z rozliczeniem niedoboru:

• uznanie go za niezawiniony: Wn konto 76-1, Ma konto 24

• uznanie go za zawiniony przez pracownika: Wn konto 23, Ma konto 24

24

5.

Stwierdzone fałszywe znaki pieniężne — rozliczane w korespondencji z kontem 24:

1. zatrzymane przez bank lub policję

2. przekazane do ekspertyzy NBP.

Inne operacje związane z wynikiem ekspertyzy mogą dotyczyć:

• uznania znaku pieniężnego za prawdziwy i otrzymania jego równowartości: Wn konta 10, 13, Ma konto 24

• potwierdzenia jego fałszywości, a w związku z tym:

— dochodzenia szkody od pracownika: Wn konto 23, Ma konto 24

— niedochodzenia szkody: Wn konto 76-1, Ma konto 24

24

24

6.

Ujemne różnice kursowe z wyceny bilansowej walut obcych w kasie walutowej (kurs średni NBP waluty na dzień bilansowy jest niższy od kursu waluty z dnia ujęcia jej na koncie 10) Wycena nie dotyczy walut obcych w kantorach

75-1

Strona „Wn”

Strona „Ma”

Wszelkie wpływy środków pieniężnych

Rozchody na podstawie otrzymanych z banku wyciągów bankowych

Saldo Wn (debetowe) - odzwierciedlające stan środków pieniężnych na rachunkach bankowych jednostki; środki pieniężne na rachunkach prowadzonych w walutach obcych wykazywane są w danej walucie obcej i w walucie polskiej (przeliczonej z obcej na polską według zasad obowiązujących do celów bilansowych)

Saldo Ma (kredytowe) - odzwierciedlające stan zadłużenia z tytułu wykorzystanych kredytów bankowych; zadłużenie na rachunkach prowadzonych w walutach obcych wykazywane jest w danej walucie obcej i w walucie polskiej (przeliczonej z obcej na polską według zasad obowiązujących do celów bilansowych)

Lp.

Treść operacji gospodarczej

Konto strona „Ma”

1.

Wpływy środków pieniężnych: z tytułu spłaty przez kontrahentów należności za sprzedane produkty, usługi, towary, materiały, środki trwałe, środki trwałe w budowie, inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne

20, 24,

70-0,

73-0,74-0,

76-0

2.

Wpływy środków pieniężnych pochodzących z utargów w punktach sprzedaży

73-0

3.

Wpływy środków pieniężnych pobranych z kasy jednostki

10

4.

Wpływy środków pieniężnych z tytułu zwrotu przez pracowników sum pobranych do rozliczenia

23

5.

Wpływy środków pieniężnych tytułu zwrotu nadpłaconych podatków, otrzymania dopłat z ZUS

22

6.

Wpływy środków pieniężnych stanowiących środki pieniężne w drodze

13-9

7.

Wpływy środków pieniężnych od pożyczkobiorców z tytułu spłaty: zarachowanych do przychodów odsetek

75-0

8.

Wpływy środków pieniężnych od pożyczkobiorców z tytułu spłaty: kapitału i naliczonych wcześniej odsetek

24

9.

Wpływy środków pieniężnych od pożyczkodawców z tytułu zaciągniętych pożyczek

24

10.

Wpływy środków pieniężnych pochodzących z przyznanego kredytu

13-4

1 1.

Wpływy środków pieniężnych z tytułu zapłaty należnych jednostce odsetek za zwłokę, kar umownych, odszkodowań za straty związane z ryzykiem prowadzenia działalności, za straty poniesione z przyczyn losowych

20, 2, 24,

75-0,

76-0, 77-0

12.

Wpływy środków pieniężnych z tytułu wkładów gotówkowych na poczet kapitału

24-1

13.

Wpływy środków pieniężnych w postaci refundacji dokonanych z wyodrębnionych bankowych rachunków środków funduszy specjalnych

13-5

14.

Wpływy środków pieniężnych stanowiących wadia wpłacone przez uczestników przetargów organizowanych przez jednostkę

24

15.

Dopisanie przez bank odsetek naliczonych od środków na rachunku bieżącym

75-0

16.

Zwrot niewykorzystanej akredytywy otwartej na wyodrębnionym (innym) rachunku bankowym

13-5

17.

Likwidacja lokaty terminowej założonej na wyodrębnionym (innym) rachunku bankowym

13-5

18.

Realizacja (spieniężenie) obcego czeku lub weksla

14

19.

Wpływ środków z przyznanych dotacji, subwencji i dopłat: przeznaczonych na finansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych (w tym w budowie) albo prowadzonych prac rozwojowych (jeśli stosownie do innych przepisów prawa nie powiększają odpowiednich funduszy)

84

20.

Wpływ środków z przyznanych dotacji, subwencji i dopłat: przeznaczonych na finansowanie bieżącej działalności

76-0

21.

Pomyłki bankowe zwiększające stan środków pieniężnych (mylnie zarejestrowana wpłata lub sprostowanie mylnie zaksięgowanej wypłaty)

24

Lp.

Treść operacji gospodarczej

Konto strona „Wn'

1.

Wykorzystanie środków pieniężnych na zapłatę zobowiązań wobec kontrahentów za nabyte produkty (usługi), towary, materiały

21

2.

Wykorzystanie środków pieniężnych na zapłatę zobowiązań za dostawy, roboty i usługi wykonane na rzecz środków trwałych, środków trwałych w budowie, inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych

24

3.

Wykorzystanie środków pieniężnych na uregulowanie zobowiązań publicznoprawnych, np. z tytułu podatków, ceł, wobec ZUS, PFRON oraz zarachowanych wcześniej w koszty finansowe odsetek za zwłokę

22

4.

Wykorzystanie środków pieniężnych na spłatę zaciągniętych pożyczek oraz należnych od nich odsetek (oprocentowania) zarachowanych wcześniej w koszty finansowe

24

5.

Wykorzystanie środków pieniężnych na uregulowanie odsetek niezaliczonych w ciężar kosztów

75-1

6.

Wykorzystanie środków pieniężnych na spłatę kredytów bankowych

1 3-4

7.

Wykorzystanie środków pieniężnych na zapłatę prowizji od kredytów zaciągniętych na finansowanie działalności operacyjnej

75-1

8.

Wykorzystanie środków pieniężnych na zapłatę odsetek i prowizji od kredytów zaciągniętych na finansowanie środków trwałych w budowie, a także nieprzyjętych jeszcze do używania nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

08, 01, 02

9.

Wykorzystanie środków pieniężnych na zapłatę nieujętych jako zobowiązania kosztów sądowych i egzekucyjnych, kar, grzywien, odszkodowań

76-1

10.

Wykorzystanie środków pieniężnych na wypłatę dywidendy netto lub udziałów w zysku brutto

24

1 1 .

Przelew wynagrodzeń na rachunki bankowe pracowników

23

12.

Pobranie gotówki w celu zasilenia kasy jednostki

10, 1 3-9

1 3.

Pobranie przez bank opłat za prowadzenie rachunków bankowych jednostki

40 lub konto zespołu 5

14.

Zakup ze środków na rachunku bieżącym walut obcych

13-1

15.

Zakup ze środków na rachunku bieżącym długoterminowych aktywów finansowych, np. udziałów lub akcji spółek kapitałowych

030

16.

Zakup ze środków na rachunku bieżącym krótkoterminowych aktywów finansowych z przeznaczeniem do celów handlowych, np. papierów wartościowych

14

17.

Otwarcie akredytywy lub lokaty terminowej na wyodrębnionym (innym) rachunku bankowym - przelew środków

13-5

18.

Refundacja środków na bankowy rachunek środków ZFSS

13-5

19.

Wykorzystanie kredytu w rachunku bieżącym na bezpośrednie regulowanie zobowiązań z różnych tytułów

21, 22, 23,

24

20.

Pomyłki bankowe zmniejszające stan środków pieniężnych (mylnie zarejestrowana wypłata lub sprostowanie mylnie zaksięgowanej wpłaty)

24