Pytanie: Stowarzyszenie nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT i nie prowadzi też działalności gospodarczej. Organizacja realizuje projekt, w ramach którego nie jest przewidziane prowadzenie działalności gospodarczej, a w wyniku tej realizacji stowarzyszenie nie osiągnie żadnych przychodów. Udział w warsztatach realizowanych w ramach projektu jest bezpłatny, a efekty powstałe w wyniku jego realizacji nie są związane z czynnościami opodatkowanymi VAT.

Czy w takiej sytuacji stowarzyszenie może w jakikolwiek sposób odzyskać VAT zawarty w wartości zakupionych towarów i usług związanych z realizacją projektu?

Odpowiedź: Nie, w sytuacji opisanej w pytaniu stowarzyszenie nie może odzyskać VAT od takich zakupów.

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, poza przewidzianymi zastrzeżeniami. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, a także dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi. W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Wynika z tego, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik VAT oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest więc związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego, czyli powstanie zobowiązania podatkowego.

Zapamiętaj!

Przytoczona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Ponadto, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. W związku z tym, jak czytamy w jednej z interpretacji podatkowych: „(…) Stowarzyszenie nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest zarejestrowane jako czynny podatnik [VAT] oraz nie figuruje w wykazie podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT. Ponadto, w wyniku realizacji [projektu] stowarzyszenie nie osiągnie żadnych przychodów. Udział w warsztatach jest bezpłatny, a efekty powstałe w wyniku realizacji projektu nie będą związane w żaden sposób z czynnościami opodatkowanymi [VAT]. Zatem, zgodnie z (…) art. 86 ust. 1 ustawy [o VAT], w związku z art. 88 ust. 4 ustawy [o VAT, stowarzyszenie nie ma] prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazanego w fakturach dokumentujących zakup towarów i usług związanych z realizacją przedmiotowego projektu, jak również nie [ma] prawa do zwrotu różnicy podatku na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy [o VAT]” [uzupełnienie autora] (interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 22 lutego 2024 r., 0112-KDIL3.4012.21.2024.1.NS).

Podstawa prawna:

art. 86 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, art. 87 ust. 1, art. 88 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.).