Zmiany w ustawie o VAT 2025 – co przewiduje projekt nowelizacji?

23 września 2025 r. w „Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów” zostały opublikowane założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników  (nr UD314). Nowelizacja jest odpowiedzią m.in. na sygnały napływające z rynku oraz od organów podatkowych, wskazujące na potrzebę modyfikacji regulacji w obszarze systemu opodatkowania VAT. To samo dotyczy przepisów zawartych w ustawie z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. W tym zakresie stwierdzono m.in. brak skutecznych metod realizacji instytucji uchylenia NIP, czy konieczność uporządkowania przepisów tej ustawy.

Z opublikowanego projektu wynika, że zostaną wprowadzone  bardzo szerokie zmiany w ustawie o VAT.  W tym zakresie przewiduje on bowiem m.in. następujące rozwiązania:

• doprecyzowanie przepisów w zakresie miejsca dostawy energii elektrycznej – przez usunięcie odniesienia do systemu elektroenergetycznego,
• likwidacja obowiązku składania odrębnej informacji o dokonanym spisie z natury – w drodze zmiany art. 14 ust. 5 ustawy o VAT,
• ujednolicenie momentu powstania obowiązku podatkowego dla usług świadczonych z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub usług świadczonych z mocy prawa w zamian za odszkodowanie oraz przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa  prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie – przez dodanie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. ba ustawy o VAT,
• doprecyzowanie przepisów w zakresie importu towarów tak, aby wynikało z nich, że z uprawnienia, o którym mowa w art. 33a ust. 1 ustawy o VAT, mogą też korzystać podatnicy, którzy obliczają i wykazują podatek z tytułu importu towarów w rozliczeniu zamknięcia – przez zmianę art. 33a ustawy o VAT,
• ujednolicenie zasady poboru odsetek od należności celnych oraz podatkowych od importu – przez zmianę art. 37 ustawy o VAT,
• doprecyzowanie przepisów dotyczących rozliczenia VAT w systemie kaucyjnym,
• wprowadzenie możliwości zastosowania stawki 0% do usług ubezpieczenia oraz usług dotyczących importu towarów zwolnionych od podatku, w przypadku gdy wartość tych usług została włączona do podstawy opodatkowania – dzięki zmianie art. 83 ust. 1 pkt 20 ustawy o VAT,
• doprecyzowanie przepisów dotyczących tzw. ulgi na złe długi w przypadku, gdy uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności następuje przed powstaniem obowiązku podatkowego – przez zmianę  art. 89a ustawy o VAT,
• modyfikacja zasad dotyczących rejestracji podatników VAT (np. wprowadzenia możliwości wykreślenia podmiotu z rejestru podatników VAT w razie braku kontaktu z przedstawicielem podatkowym) – w ramach zmian w art. 96 ustawy o VAT,
• wprowadzenie możliwości sprawdzenia w wykazie podatników VAT statusu podatnika 5 lat wstecz – przez zmianę art. 96b ust. 2 ustawy o VAT,
• likwidacja obowiązku zapłaty VAT w ciągu 14 dni od wewnątrzwspólnotowego nabycia środka transportu – przez zmianę art. 103 ust. 4 i 5 ustawy o VAT,
• zmiana sposobu obliczania wartości sprzedaży dokonanej przez podatnika na potrzeby stosowania zwolnienia podmiotowego w VAT – polegająca na uwzględnieniu wartości towarów przemieszczanych do innych państw UE przez podatników zwolnionych z VAT,
• rozszerzenie zakresu stosowania odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zaległości podatkowe sprzedawcy (m.in. o niektóre usługi niematerialne – np. doradcze, zarządcze, rachunkowo-księgowe, reklamowe czy badawcze),
• modyfikacja przepisów dotyczących kas rejestrujących (np. ustanowienie  obowiązku utylizacji nieużywanych kas fiskalnych czy zakazu wymiany pamięci fiskalnej w kasach rejestrujących z elektronicznym zapisem kopii),
• uaktualnienie brzmienia pozycji 15 załącznika nr 3 do ustawy o VAT – w odniesieniu do środków odkażających objętych stawką obniżoną VAT w wysokości 8%.

Projektowana nowelizacja dostosowuje także przepisy ustawy o VAT do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Chodzi tutaj w szczególności o konieczność wykonania wyroku z 24 marca 2022 r  (w sprawie C-697/20 W.G.). TSUE orzekł w nim o niezgodności z dyrektywą VAT krajowych przepisów, które wykluczają możliwość uznania za odrębnych podatników VAT małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa rolnego (przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową), jeśli osoby te prowadzą w samodzielny sposób działalność gospodarczą. 

W tym celu mają zostać uchylone przepisy art. 15 ust. 4 i 5 oraz art. 96 ust. 2 ustawy o VAT. Analogiczny cel będą mieć zmiany polegające na usunięciu przesłanki odmowy prawa do odliczenia na skutek uznania czynności za pozorne lub dotknięte nieważnością oraz zmiany dostosowujące w tym zakresie, odnoszące się do mechanizmu podzielonej płatności i dodatkowego zobowiązania podatkowego w VAT (modyfikacja treści art.  88 ust. 3a pkt 4 lit. c, art. 108c ust. 3 pkt 4 oraz  art. 112c ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). W tym przypadku chodzi o wykonanie wyroku TSUE z 25 maja 2023 r. (w sprawie C‑114/22).

Jeśli chodzi o pozostałe planowane zmiany, to MF zamierza m.in. odstąpić od określania wzorów formularzy zgłoszeń w zakresie identyfikacji i rejestracji w drodze rozporządzenia. Po zmianach mają być one udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Modyfikacja obejmie także zasady uchylania NIP. W tym zakresie autorzy projektu przewidują:

• odstąpienie od konieczności wydawania decyzji administracyjnej o uchyleniu NIP na rzecz czynności materialno-technicznej,
• rozszerzenie katalogu przesłanek do przywrócenia NIP,
• rozszerzenie katalogu przesłanek do uchylenia NIP (m.in. w przypadkach, gdy podatnik albo jego pełnomocnik nie stawiają się na wezwania organu podatkowego, a także gdy mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z tymi podmiotami).

MF przygotowało projekt nowelizacji ustawy o VAT. Zmiany będą dotyczyć m.in. stosowania kas fiskalnych, ulgi na złe długi, stawki 0% w odniesieniu do niektórych usług, czy korzystanie z podmiotowego zwolnienia w VAT. Ponadto przepisy tej ustawy mają zostać dostosowane do orzeczeń TSUE, w tym do wyroku z 24 marca 2022 r. (sygn. C-697/20). Dodatkowo ma zostać znowelizowana ustawa o NIP, m.in.  pod kątem uchylania tego identyfikatora.

Źródło:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników  (nr UD314).