Jak rozliczyć pożyczkę dla pracownika ze środków obrotowych?

Odpowiedź: Kwota udzielonej pożyczki nie jest przychodem podatkowym u pożyczkobiorcy ani kosztem podatkowym u pożyczkodawcy. Natomiast przychodem mogą być otrzymane odsetki, a kosztem podatkowym zapłacone odsetki. W sytuacji gdyby doszło do udzielenia oprocentowanej pożyczki, po stronie pracodawcy powstałby przychód w związku z otrzymaniem odsetek. Natomiast zapłacone przez pracownika odsetki trudno byłoby uznać za koszt uzyskania przychodów ze stosunku pracy. Pracownik nie miałby raczej możliwości uznania odsetek jako kosztu podatkowego.

W sytuacji udzielenia nieoprocentowanej pożyczki, zdaniem organów podatkowych, po stronie pracownika nie powstaje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w sytuacji gdy przedmiotem działalności gospodarczej nie jest udzielanie pożyczek. Potwierdza to interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 23 grudnia 2013 r. (nr IPTPB1/415–599/13–4/AP). W rozstrzyganej sprawie pożyczki dla pracowników były zaciągane ze środków obrotowych. Niestety, argumentacja organu podatkowego co do słuszności braku przychodu po stronie pracownika jest bardzo uboga. Niemniej jednak jest to stanowisko korzystne.

Aby dana usługa podlegała reżimowi VAT, musi być wykonana w ramach działalności gospodarczej. Jeśli zatem przedmiotem działalności gospodarczej pracodawcy nie jest udzielanie pożyczek, to do tej usługi nie znajdują w ogóle zastosowania przepisów ustawy o VAT. Pożyczkodawca nie jest podatnikiem VAT w tej sytuacji.

Co do zasady, umowa pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wyłączona jest z opodatkowania, gdy chociażby jedna ze stron umowy pożyczki podlega opodatkowaniu VAT. Będzie tak wtedy, gdy pożyczkodawca daje pożyczkę w ramach swojej działalności gospodarczej. PCC nie będzie również wtedy, gdy znajdzie zastosowanie zwolnienie od podatku. Stosuje się je, gdy kwota pożyczki nie przekracza 1.000 zł oraz gdy jest udzielana z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Jeśli nie ma zastosowanie zwolnienie od PCC, pracownik jako pożyczkobiorca powinien:

złożyć PCC-3 w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki oraz

zapłacić podatek.

Stawka podatku wynosi 0,5%, zaś podstawa opodatkowania to kwota pożyczki, czyli wartość kapitałowa.