Na jakich zasadach najkorzystniej zatrudnić prezesa

Odpowiedź: Zatrudnienie członków zarządu fundacji, w tym jej prezesa, możliwe jest w oparciu o umowę o pracę, umowę zlecenia lub w drodze powołania.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacjach, fundator ustala statut fundacji, określający jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.

W zależności od zapisów w statucie członkowie zarządu fundacji mogą być zatrudnieni w ramach stosunku pracy, umowy zlecenia lub pełnić funkcję ma mocy powołania. W imieniu fundacji umowy z członkami zarządu zawiera rada fundacji, czy rada nadzorcza. Fundację może także reprezentować fundator, o ile nie wchodzi on w skład zarządu. 

Zawarcie umowy o pracę na pełnienie funkcji prezesa zarządu skutkuje koniecznością odprowadzania od takiej umowy wszystkich składek ZUS, jak za każdego innego pracownika. Natomiast prezes zatrudniony w ramach umowy zlecenia podlega ubezpieczeniom w ZUS na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców. W praktyce oznacza to, że jeśli umowa zlecenia stanowi dla niego jedyny tytuł do ubezpieczeń, to będzie w pełni oskładkowana, z zastrzeżeniem, że składka chorobowa jest dla zleceniobiorcy dobrowolna i objęcie nią następuje na wniosek zainteresowanego. Zbieg tytułów do ubezpieczeń nastąpi w przypadku gdy zlecenie będzie kolejnym tytułem, a przychód osiągany z pozostałych (umów o pracę, umów zlecenia) osiąga łącznie poziom co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę lub jest od niego wyższy (w 2025 r. co najmniej 4.666 zł). Wówczas od umowy zlecenia z prezesem obowiązkowa będzie jedynie składka na ubezpieczenie zdrowotne.

Z kolei w przypadku gdy prezes zarządu zostaje powołany do pełnienia funkcji na mocy uchwały rady fundacji i nie łączy go z fundacją umowa o pracę ani umowa zlecenia, to oznacza, że jest osobą powołaną do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania.

Stosownie zatem do regulacji zawartych w art. 66 ust. 1 pkt 35 i 35a, art. 73 ust. 17b, art. 75 ust. 17a, art. 81 ust. 8 pkt 11a, art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania oraz prokurenci, którzy z tego tytułu pobierają wynagrodzenie podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym niezależnie od kwalifikacji do źródła przychodu w rozumieniu ustawy o PIT. Dla porządku należy dodać, że przychody niektórych osób są w ramach limitu 6.000 zł wyłączone z tego obowiązku, jednak nie dotyczy to prezesa zarządu fundacji.

Reasumując, osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu od całości uzyskanych przychodów. Zgłoszenia do tego ubezpieczenia dokonuje podmiot wypłacający wynagrodzenie, a obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem powołania, a wygasa z dniem odwołania.

Zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od dnia przyznania wynagrodzenia, w deklaracji ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 22 50 XX (osoba powołana do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, która z tego tytułu pobiera wynagrodzenie). Składkę zdrowotna rozlicza się w imiennym raporcie ZUS RCA.