Czy ujemne różnice kursowe należy zaewidencjonować w koszty finansowe stowarzyszenia

Odpowiedź: Powstałe ujemne różnice kursowe powinny być zaewidencjonowane w koszty finansowe.

Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia po kursie:

1)faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań;

2)średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne użycie kursu faktycznie zastosowanego, a także w przypadku pozostałych operacji.

Wypływ waluty jednostki mogą także przeliczyć po tzw. kursie historycznym, w przypadku zapłaty zobowiązania z własnego rachunku walutowego lub kasy walutowej (zgodnie z art. 35 ust. 8 ustawy o rachunkowości). Zazwyczaj kurs waluty obcej zastosowany do przeliczenia na walutę polską spłaty należności lub zobowiązania różni się od kursu waluty obcej, po którym jednostka przeliczyła na walutę polską należność lub zobowiązanie na moment ujęcia ich w księgach rachunkowych lub na dzień bilansowy.

W konsekwencji w momencie rozliczenia rozrachunków w walucie obcej powstają różnice kursowe dodatnie bądź ujemne. Istotne jest to, że w ewidencji księgowej nie kompensuje się różnic kursowych dodatnich z ujemnymi.

W przypadku kosztów dodatnie różnice kursowe powstają, gdy wartość kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote, według kursu średniego ogłaszanego przez NBP, jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia (art. 15a ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Z ujemnymi różnicami kursowymi mamy do czynienia, gdy wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia (art. 15a ust. 3 pkt 2 ww. ustawy).

Ustawa o rachunkowości wskazuje zaś w art. 30 ust. 4, że:

„(…) różnice kursowe, z zastrzeżeniem ust. 5–7, dotyczące pozostałych aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych, powstałe na dzień ich wyceny oraz przy zapłacie należności i zobowiązań w walutach obcych, jak również sprzedaży walut, zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych, a w uzasadnionych przypadkach – do kosztu wytworzenia produktów lub ceny nabycia towarów, a także ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych”.

Analogicznie wskazuje ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 15a ust. 1), gdzie czytamy, że różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w art. 15a ust. 2 i 3 tej ustawy. W przepisach ustawy o CIT są wprost wymienione sytuacje, w których ujemne różnice kursowe można zaliczyć np. do kosztów wytworzenia produktów. Są to, jak podaje ustawa, uzasadnione przypadki. Nie ma mowy o tym, aby powstałe różnice kursowe przy spłacie zobowiązań mogły stanowić koszt inny niż finansowy.

Podsumowując – w myśl przywołanych przepisów ujemne różnice kursowe powinny zostać zaksięgowane w ciężar kosztów finansowych.