Jak organizacja może rozliczyć wydatki na świąteczne świadczenia dla wolontariuszy

Odpowiedź: Zasady współpracy między organizacją a wolontariuszem reguluje ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2022 r. poz. 1327 ze zm.). W myśl jej art. 44:

 Świadczenia wolontariuszy są wykonywane w zakresie, w sposób i w czasie określonych w porozumieniu z korzystającym. Porozumienie powinno zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania.

 Na żądanie wolontariusza korzystający jest obowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, o którym mowa w ust. 1, a także wydać pisemne zaświadczenie o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza, w tym o zakresie wykonywanych świadczeń.

 Na prośbę wolontariusza korzystający może przedłożyć pisemną opinię o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza.

 Jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni, porozumienie powinno być sporządzone na piśmie.

 Do porozumień zawieranych między korzystającym a wolontariuszem w zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą stosuje się przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Z kolei na mocy natomiast art. 45 ust. 1 ww. ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie organizacja korzystająca ze wsparcia wolontariuszy ma obowiązek:

informować wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami;

zapewnić wolontariuszowi, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania przez niego świadczeń, w tym – w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem – odpowiednie środki ochrony indywidualnej;

pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, koszty podróży służbowych i diet.

Zgodnie zaś z art. 45 ust. 2 ww. ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, korzystający może pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego.

Przepisy te mówią jednak o wynagradzaniu i kosztach w przypadku tzw. relacji wzajemnej, czyli wtedy, gdy organizacja zwraca koszty wolontariuszowi za jego działania.

Wtedy ważny jest też art. 21 ust. 1 pkt 113 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiący, iż wolna od podatku jest wartość świadczeń otrzymanych przez wolontariuszy na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego.

Jednak w kontekście podarunków sprawa wygląda nieco inaczej. Tu ograny skarbowe, odwołując się do wspomnianego już wyroku TK 7/13, per analogia do pracowników podkreślają, iż skoro porozumienia zawarte z wolontariuszami mają charakter bezpłatny i przekazane przez organizację kupony podarunkowe i inne prezenty nie stanowią wynagrodzenia, lecz formę podziękowania za wkład włożony przez wolontariuszy, to uznać należy, że obdarowanie wolontariuszy takim prezentami, co do zasady, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W konsekwencji, z uwagi na wyłączenie z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wartość wręczanych wolontariuszom kuponów podarunkowych nie stanowi dla nich przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tak na przykład wskazał dyrektor KIS w interpretacji z 23 listopada 2021 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.612.2021.1.ENB: „Zatem w związku z przekazaniem np. kuponów podarunkowych na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. obowiązek wystawienia informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11)”.