Jednostki, o których mowa w art. 64 ust. 1 uor, są zobligowane do poddania swego sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta. Do jednostek, które na tej podstawie będą poddawały sprawozdania badaniu, należą fundacje i stowarzyszenia prowadzące działalność gospodarczą i niemające statusu OPP. Natomiast te organizacje, które mają status OPP, niezależnie od tego, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też wyłącznie działalność statutową (odpłatną i nieodpłatną), muszą sprawdzić, czy przekroczone zostały progi wskazane w rozporządzeniu ministra finansów z 13 listopada 2018 r. w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego. Zgodnie z tymi przepisami, obowiązek badania sprawozdań finansowych mają OPP, których sprawozdania nie podlegają takiemu badaniu zgodnie z przepisami o rachunkowości, jeżeli organizacje te w roku poprzedzającym dany rok obrotowy:
Ostatni dzwonek na wybór biegłego rewidenta do badania sprawozdania za 2023 rok
Wyboru podmiotu uprawnionego do zbadania sprawozdania finansowego za 2023 rok należy dokonać w takim czasie, aby biegły rewident przeprowadzający to badanie mógł wziąć udział w rocznej inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. Wiąże się to z koniecznością poinformowania biegłego rewidenta o terminach jej przeprowadzenia.
1.realizowały zadania publiczne zlecone jako powierzone do wykonywania lub do wspierania zadania publicznego oraz
2.otrzymały w roku obrotowym łączną kwotę dotacji na realizację zadań wyżej określonych, w wysokości co najmniej 100.000 zł, oraz
3.osiągnęły w roku obrotowym przychody w wysokości co najmniej 3.000.000 zł.
Wyboru podmiotu uprawnionego do zbadania sprawozdania finansowego należy dokonać w takim czasie, aby biegły rewident przeprowadzający to badanie mógł wziąć udział w rocznej inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.
Umowę o badanie sprawozdania zawiera kierownik jednostki. Natomiast wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych do wykonywania badania lub przeglądu sprawozdania finansowego dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Przy czym, zgodnie z art. 66 ust. 4 uor, kierownik jednostki nie może dokonać takiego wyboru. Absolutnie nie może wyboru dokonać zarząd. W praktyce – w fundacjach – najczęściej wyboru biegłego rewidenta dokonuje rada fundatorów. Wybór biegłego rewidenta przez organ do tego nieuprawniony powoduje nieważność podjętej uchwały w tej sprawie. Natomiast nie powinien takiego wyboru dokonywać zarząd fundacji lub stowarzyszenia, a niestety w praktyce czasem się to zdarza.
Organ zatwierdzający sprawozdanie to:
fundacja – rada fundatorów,
stowarzyszenie – zgromadzenie członków,
spółdzielnia socjalna – zgromadzenie członków
Obecnie zgromadzenia członków stowarzyszeń, które są uprawnione do dokonywania wyborów, mogą odbywać się zdalnie. W art. 10 ustawy Prawo o stowarzyszeniach wskazano, iż jeżeli członkowie władzy stowarzyszenia wyrazili na to zgodę w formie dokumentowej, głosowanie poza posiedzeniami władz stowarzyszenia może odbywać się z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
Możliwość udziału w posiedzeniu władz stowarzyszenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej jest wskazana w zawiadomieniu o tym zebraniu, zawierając dokładny opis sposobu uczestnictwa i wykonywania prawa głosu. Żeby skorzystać z możliwości przeprowadzenia walnego zebrania w formie elektronicznej, konieczna jest zgoda członków danej władzy wyrażona w formie dokumentowej. Formą dokumentową może być skan oświadczenia lub nawet mail. W przypadku składania takiego oświadczenia pamiętajmy, by złożyć je zgodnie z zasadami określonymi w statucie organizacji. Przepis ten jednak nie precyzuje, czy zgoda powinna zostać wyrażona przez wszystkich członków danej władzy. Wydaje się, że zastosowanie powinny znaleźć tu reguły większości określone w statucie danego podmiotu – zazwyczaj będzie to zwykła większość.
Przy czym wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w głosowaniach władzy stowarzyszenia odbywa się przy zapewnieniu co najmniej:
1.transmisji obrad posiedzenia w czasie rzeczywistym;
2.dwustronnej komunikacji w czasie rzeczywistym, w ramach której członek władzy stowarzyszenia może wypowiadać się w toku obrad;
3.wykonywania osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku posiedzenia.
Wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w głosowaniach oraz poza posiedzeniami władz stowarzyszenia może podlegać odmiennym uregulowaniom, w tym ograniczeniom w statucie stowarzyszenia. Statut stowarzyszenia może też wprost wyłączyć możliwość stosowania powyższych przepisów w stowarzyszeniu.
Powyższe rozwiązania stosuje się w przypadku wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, o których mowa w ustawie z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Skorzystanie z możliwości elektronicznych nie jest możliwe, jeżeli statut wprost zakazuje prowadzenia posiedzeń w takim trybie. W fundacjach na mocy art. 5 ust. 1a ustawy o fundacjach do korzystania ze środków komunikacji elektronicznej w głosowaniu władz fundacji stosuje się odpowiednio omówione wyżej przepisy art. 10 ust. 1a-1d ustawy z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Zatem wybór firmy audytorskiej przez organ fundacji też może odbyć się zdalnie.
Nie ma określonej odrębnymi przepisami treści uchwały o wyborze firmy audytorskiej. W praktyce warto jednak zwrócić uwagę, aby zawierała ona co najmniej:
Wskazanie numeru uchwały i organu, który jej dokonuje (rada nadzorcza, zgromadzenie udziałowców).
Datę jej podjęcia.
Wskazanie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdania finansowego, który został wybrany (np. Kancelaria Porad Finansowo-Księgowych XYZ Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach).
Wskazanie sprawozdania finansowego/sprawozdań finansowych, które będzie podlegało /będą podlegały zbadaniu; pamiętając, iż umowa musi dotyczyć okresów nie krótszych niż 2 lata.
Wskazanie, że uchwała wchodzi w życie z dniem powzięcia.
Dodatkowo można wskazać:
Termin badania.
Zobowiązanie kierownika jednostki do zawarcia umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdania finansowego.
Podstawę prawną do podjęcia tej uchwały.
Kierownik badanej organizacji ma obowiązek zapewnić udostępnienie biegłemu rewidentowi przeprowadzającemu badanie sprawozdania finansowego ksiąg rachunkowych oraz dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów oraz wszelkich innych dokumentów. Ponadto powinien udzielać wyczerpujących informacji, wyjaśnień i oświadczeń– niezbędnych do wydania opinii biegłego rewidenta o badanym sprawozdaniu finansowym. Biegły rewident jest z kolei uprawniony do uzyskania informacji związanych z przebiegiem badania od kontrahentów badanej jednostki, w tym także od banków i jej doradców prawnych – z upoważnienia kierownika badanej jednostki.