Przedsięwzięcia o charakterze mieszkaniowym – nowe możliwości działania dla organizacji

Ustawa wprowadza zmienione zasady pomocy uchodźcom z Ukrainy m.in. w zakresie:

braku możliwości korzystania z uprawnień wynikających ze specustawy przez osoby, które korzystają z ochrony czasowej na terenie innego niż RP państwa członkowskiego UE;

rezygnacji z zakreślania terminu na zarejestrowanie pobytu obywatela Ukrainy na terytorium RP, gdy wjazd nie został zarejestrowany przy przekraczaniu granicy (przed zmianą był to termin 90-dniowy);

określenia 30-dniowego terminu, licząc od dnia przybycia obywatela Ukrainy na terytorium RP, na złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL;

usankcjonowania na poziomie ustawowym dokumentu elektronicznego dostępnego w ramach publicznej aplikacji mobilnej diia.pl jako dokument pobytowy (taki dokument elektroniczny wraz z dokumentem podróży uprawniają obywatela Ukrainy do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy);

zmiany zasad udzielania pomocy świadczonej przez wojewodów, jednostki samorządu terytorialnego oraz inne podmioty publiczne w ramach zakwaterowania zbiorowego o regulacje wprowadzające udział obywateli Ukrainy w kosztach wyżywienia i zakwaterowania oraz określające maksymalny okres świadczenia pomocy;

wprowadzenia szeregu przepisów mających na celu uszczelnienie procesu weryfikacji uprawnienia do świadczeń socjalnych wypłacanych obywatelom Ukrainy;

doprecyzowania przepisów dotyczących refundacji kosztów kształcenia studentów z Ukrainy, ale też m.in. zwiększono także w 2023 r. środki finansowe w celu wsparcia zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt jest uznawany za legalny;

zapewnienia wojewodom szerszego dostępu do danych z ewidencji małoletnich również w innych celach niż tylko kontrola wykonywania zadań przez powiatowe centra pomocy rodzinie;

środków z Funduszu Pomocy (utworzonego w BGK), które uzyskają w 2023 r. jednostki samorządu terytorialnego na zakup podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych dla uczniów publicznych i niepublicznych szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży oraz szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej, będących obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium RP jest uznawany za legalny (nowe przepisy art. 50a–50c specustawy).

Organy administracji rządowej i samorządowej mogą zlecać realizację zadania z zakresu pomocy społecznej, udzielając dotacji na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zleconego zadania podmiotom uprawnionym, czyli organizacjom pozarządowym oraz innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego, czyli wymienionym w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej (art. 25 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

Nowelizacja wprowadza zmiany w zakresie prowadzenia rodzinnego domu pomocy, o którym mowa w art. 52 ustawy o pomocy społecznej, z którego po zmianach wynika, że:

rodzinny dom pomocy stanowi formę usług opiekuńczych i bytowych świadczonych całodobowo przez osobę fizyczną lub podmiot uprawniony dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu zamieszkujących wspólnie osób, wymagających z powodu wieku lub niepełnosprawności wsparcia w tej formie;

rodzinny dom pomocy jest prowadzony na podstawie umowy zawartej przez osobę fizyczną albo podmiot uprawniony z gminą właściwą ze względu na miejsce położenia rodzinnego domu pomocy;

w przypadku gdy na terenie gminy nie ma możliwości prowadzenia rodzinnego domu pomocy lub zapewnienia odpowiedniej do potrzeb liczby miejsc w rodzinnych domach pomocy prowadzonych na jej terenie, gmina może zawrzeć powyższą umowę z osobą fizyczną lub podmiotem uprawnionym prowadzącymi rodzinny dom pomocy na terenie gminy sąsiadującej z tą gminą.

Mieszkanie chronione może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub podmiot uprawniony i w zależności od celu udzielania wsparcia prowadzone jest jako mieszkanie chronione treningowe lub mieszkanie chronione wspierane (art. 53 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej w nowym brzmieniu). Natomiast decyzja o skierowaniu osoby do korzystania ze wsparcia w mieszkaniu chronionym wydawana jest po dokonaniu uzgodnień pomiędzy pracownikiem socjalnym podmiotu kierującego, pracownikiem socjalnym jednostki organizacyjnej pomocy społecznej prowadzącej mieszkanie chronione lub podmiotu uprawnionego prowadzącego mieszkanie chronione a osobą ubiegającą się o skierowanie do korzystania ze wsparcia w mieszkaniu chronionym lub jej przedstawicielem ustawowym (art. 53 ust. 9 ustawy o pomocy społecznej w nowym brzmieniu).

Przepisy te, sprzed zmiany, przewidywały, że rodzinny dom pomocy, a także mieszkanie chronione mogła prowadzić tylko organizacja pożytku publicznego. Rozszerzono więc krąg organizacji, które mogą prowadzić taką działalność.

Finansowego wsparcia udziela się gminie albo jednoosobowej spółce gminnej, jako beneficjentowi wsparcia, na pokrycie części kosztów przedsięwzięcia polegającego na:

1) budowie budynku na nieruchomości stanowiącej własność albo będącej w użytkowaniu wieczystym gminy lub jednoosobowej spółki gminnej,

2) remoncie lub przebudowie budynku niemieszkalnego przeznaczonego na pobyt ludzi, będącego własnością gminy lub jednoosobowej spółki gminnej, albo części takiego budynku,

3) remoncie lub przebudowie budynku mieszkalnego będącego własnością gminy lub jednoosobowej spółki gminnej albo części takiego budynku, jeżeli ten remont lub ta przebudowa nie dotyczą lokalu mieszkalnego zajmowanego przez lokatora na podstawie obowiązującej umowy najmu,

4) zmianie sposobu użytkowania budynku będącego własnością gminy lub jednoosobowej spółki gminnej albo części takiego budynku, wymagającej dokonania remontu lub przebudowy,

5) kupnie lokalu mieszkalnego, budynku mieszkalnego albo udziału we współwłasności budynku mieszkalnego,

6) kupnie lokalu mieszkalnego, budynku mieszkalnego albo udziału we współwłasności budynku mieszkalnego, połączonym z remontem tych lokali lub budynku mieszkalnego

– w wyniku którego zostaną utworzone lub zostaną zmodernizowane lokale mieszkalne stanowiące mieszkaniowy zasób gminy.

W odniesieniu do tego wsparcia zmiany wprowadzono do art. 6 ust. 1 i 5 ustawy o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych, z których wynika, że:

finansowego wsparcia, o którym mowa wyżej, udziela się również gminie, jednoosobowej spółce gminnej, powiatowi, organizacji pozarządowej albo podmiotowi prowadzącemu działalność pożytku publicznego, które prowadzą działalność w zakresie pomocy społecznej, jako beneficjentowi wsparcia, jeżeli pozyskane w ten sposób lokale mieszkalne będą służyć wykonywaniu zadań z zakresu pomocy społecznej w formie mieszkań chronionych; poprzednio organizacja pozarządowa musiała mieć status OPP;

powiat, organizacja pozarządowa albo podmiot prowadzący działalność pożytku publicznego, które prowadzą działalność w zakresie pomocy społecznej, realizuje przedsięwzięcia wymienione wyżej w pierwszych czterech punktach na nieruchomościach stanowiących własność powiatu, gminy, jednoosobowej spółki gminnej, skarbu państwa lub wymienionych wyżej organizacji; poprzednio chodziło tu o organizacje pożytku publicznego.

KZN, za zgodą ministra rozwoju regionalnego, w celu realizacji swoich zadań może tworzyć spółki celowe lub przystępować do spółek celowych utworzonych:

ze skarbem państwa w formie jednoosobowej spółki kapitałowej,

z państwową osobą prawną,

z jednostką samorządu terytorialnego,

ze spółkami z większościowym udziałem państwowych osób prawnych,

z funduszem inwestycyjnym, którego portfelem inwestycyjnym zarządza państwowa osoba prawna lub spółka z większościowym udziałem państwowych osób prawnych

– wnosząc nieruchomość wchodzącą w skład zasobu jako aport.

Zgodnie z nowym art. 7 ust. 6 ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości, KZN może podejmować współpracę z organizacją pozarządową lub podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego, w celu tworzenia wspólnych przedsięwzięć, w szczególności o charakterze społecznym lub z zakresu ochrony środowiska naturalnego, społecznej odpowiedzialności biznesu i ładu korporacyjnego.