Obywatelska społeczność energetyczna. Nowy obszar działania dla stowarzyszeń

Dodano: 6 września 2023
słupy wysokiego napięcia

Od 7 września 2023 r. obowiązuje większość przepisów nowelizacji Prawa energetycznego. Niektóre z tych zmian odnoszą się do obywatelskiej społeczności energetycznej, która dotyczy m.in. stowarzyszeń rejestrowych.

Z art. 3 pkt 13f Prawa energetycznego wynika, że obywatelska społeczność energetyczna to podmiot posiadający zdolność prawną, który, po pierwsze, opiera się na dobrowolnym i otwartym uczestnictwie i w którym uprawnienia decyzyjne i kontrolne przysługują członkom, udziałowcom lub wspólnikom będącym wyłącznie osobami fizycznymi, jednostkami samorządu terytorialnego, mikroprzedsiębiorcami lub małymi przedsiębiorcami, dla których działalność gospodarcza w sektorze energetycznym nie stanowi przedmiotu podstawowej działalności gospodarczej.

Po drugie, za główny cel ma zapewnienie korzyści środowiskowych, gospodarczych lub społecznych dla swoich członków, udziałowców lub wspólników lub obszarów lokalnych, na których prowadzi działalność.

Po trzecie, może zajmować się:

w odniesieniu do energii elektrycznej: wytwarzaniem, zużywaniem lub dystrybucją, lub sprzedażą, lub obrotem, lub agregacją, lub magazynowaniem, lub

realizowaniem przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, lub

świadczeniem usług ładowania pojazdów elektrycznych, lub

świadczeniem innych usług na rynkach energii elektrycznej, w tym usług systemowych lub usług elastyczności, lub

wytwarzaniem, zużywaniem, magazynowaniem lub sprzedażą biogazu, biogazu rolniczego, biomasy i biomasy pochodzenia rolniczego.

Zgodnie z art. 11zi Prawa energetycznego, obywatelska społeczność energetyczna może wykonywać działalność w formie:

spółdzielni oraz spółdzielni mieszkaniowej;

wspólnoty mieszkaniowej;

stowarzyszenia, z wyłączeniem stowarzyszenia zwykłego;

spółki osobowej prawa handlowego, z wyłączeniem spółki partnerskiej;

spółdzielni rolników.

Jeżeli obywatelska społeczność energetyczna prowadzi działalność wyłącznie w zakresie odnawialnych źródeł energii, uprawnienia decyzyjne i kontrolne przysługują członkom, udziałowcom lub wspólnikom posiadającym miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie działania tego samego operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego.

Z nowych przepisów wynika m.in., że członek, udziałowiec lub wspólnik obywatelskiej społeczności energetycznej zachowują prawa i obowiązki wynikające z jego statusu jako odbiorcy końcowego lub odbiorcy aktywnego, w tym odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, wynikające z przepisów ustawy (art. 11zj Prawa energetycznego).

Obywatelska społeczność energetyczna prowadzi działalność na obszarze działania jednego operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, do którego sieci są przyłączone instalacje należące do członków, udziałowców lub wspólników tej społeczności. Obszar działania obywatelskiej społeczności energetycznej ustala się na podstawie miejsc przyłączenia instalacji należących do członków, udziałowców lub wspólników tej społeczności do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV. Działalność obywatelskiej społeczności energetycznej nie może obejmować połączeń z innymi państwami (art. 11zk Prawa energetycznego).

Statut lub umowa obywatelskiej społeczności energetycznej określają sposób prowadzenia rozliczeń oraz podział energii elektrycznej, która jest wytwarzana przez będące własnością tej społeczności jednostki wytwórcze w ramach obywatelskiej społeczności energetycznej.

Podział energii elektrycznej, o którym tu mowa:

odbywa się przy zachowaniu praw i obowiązków przysługujących członkom, udziałowcom lub wspólnikom obywatelskiej społeczności energetycznej jako odbiorcom końcowym, wynikających z przepisów ustawy;

nie ma wpływu na obowiązujące opłaty sieciowe i taryfy.

Obywatelska społeczność energetyczna może podjąć działalność po uzyskaniu wpisu do wykazu obywatelskich społeczności energetycznych prowadzonego przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Przy czym:

wykaz obywatelskich społeczności energetycznych jest jawny, prowadzony w postaci elektronicznej i zamieszczany na stronie podmiotowej urzędu obsługującego prezesa URE;

uzyskanie wpisu do wykazu nie zwalnia z obowiązków uzyskania koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej, w przypadku podjęcia przez obywatelską społeczność energetyczną działalności podlegającej obowiązkowi uzyskania koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej;

prezes URE wpisuje obywatelską społeczność energetyczną do wykazu obywatelskich społeczności energetycznych, na jej wniosek.

Trzeba też dodać, że obywatelska społeczność energetyczna informuje prezesa URE o zmianach danych wymienionych w art. 11zo Prawa energetycznego, czyli m.in. o zakończeniu lub zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, wykreśleniu podmiotu z KRS czy o wydaniu prawomocnego orzeczenia zakazującego wykonywania działalności objętej wpisem do wykazu. Informację przekazuje się w ciągu 14 dni od dnia wystąpienia tego zdarzenia.

Na podstawie tej informacji prezes URE dokonuje zmiany wpisu do wykazu obywatelskich społeczności energetycznych albo wykreślenia obywatelskiej społeczności energetycznej z tego wykazu w ciągu 14 dni od dnia otrzymania tej informacji.

Podstawa prawna: 

ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1681),

art. 3 pkt 13f, art. 11zi–11zo ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.).

Autor: Sławomir Liżewski, prawnik, doradca organizacji pozarządowych i instytucji kultury

Nr 271 lipiec 2024 r.

Nr 271 lipiec 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej